فواید شطرنج برای کودکان و بزرگسالان

بازی شطرنج در سراسر جهان محبوب است. مردم در مهمانی ها، قهوه خانه‌ها، پارک ها و کتابخانه‌ها گرد هم می‌آیند تا روی تخته شطرنجی بازی کنند.سوال اینجاست که چرا مردم حاضرند چنین زمانی را به این بازی اختصاص دهند؟ واقعیت این است که شطرنج یک چالش فکری شدید ایجاد می کند که برای سلامت ذهن شما بسیار مفید خواهد بود.با پروچس ( شطرنج حرفه ای )همراه باشید تا از فواید شطرنج و شطرنج بازی آگاه شوید.

فواید شطرنج برای کودکان و بزرگسالان :

بازی شطرنج، هم برای افراد بالغ و هم برای کودکان فواید زیادی دارد. بیشتر این فواید با بهبود عملکردهای شناختی و ارتباطی مغز از جمله بهبود توانایی حل مسئله، تفکر خلاقانه، برنامه ریزی هدفمند، مهارت های خواندن و تقویت مهارت های حافظه همراه هستند. همچنین، به طور بالقوه به افزایش سطح IQ کمک می کنند.

شطرنج آنلاین (جهت انجام بازی شطرنج، بصورت دونفره و یا با هوش مصنوعی کلیک کنید)

اگر از قبل عاشق شطرنج بوده اید، این مقاله چشمان شما را به تمام کارهای شگفت انگیزی که شطرنج برای مغزتان انجام می دهد باز خواهد کرد.اما اگر هنوز علاقه ای برای انجام این بازی فکری ندارید، خواص شطرنج می تواند شما را تشویق کند که همین امروز بازی را شروع کنید. بنابراین، در ادامه چندین مورد از فواید ورزش شطرنج را بررسی می کنیم.

فواید شطرنج برای مغز :

شطرنج ،بازی ای ست که معمولاً به هوش و درک دقیق استراتژی مرتبط است. اما آیا بازی شطرنج می تواند شما را باهوش تر کند؟ همانطور که پیداست، جواب “بله” است!

همانطور که می دانید، مغز مهم ترین عضو بدن است. وقتی که مغز هیچ عامل تحریک کننده ای نداشته باشد، سلول‌های آن به تدریج ضعیف شده و می‌میرند. بنابرین باید هر دو نیم کره مغز را فعال نگه داشت.

دندریت ها ،مانند شاخه های درخت در مغز هستند که پیام های عصبی را از سلول های عصبی به نورون هایی که به آنها متصل هستند هدایت می کنند. آنها برای عملکرد و رشد مغز بسیار مهم هستند.شطرنج باعث تحریک رشد این دندریت ها و افزایش سرعت ارتباطات عصبی در سراسر مغز می شود.

ثابت شده است که بازی شطرنج از سنین کم، به رشد این دندریت ها یا شاخه ها کمک می کند، بنابراین باعث توسعه عملکرد ذهنی می شود.

حتما بخوانید : انواع شطرنج

شطرنج منجر به بهبود حافظه می شود :

از دیگر فواید شطرنج برای سلامتی ، کمک به بهبود حافظه و به یاد آوردن است. بازیکنان باید در مورد هر حرکتی که انجام می دهند یا در آینده انجام خواهد شد، فکر کنند و آن ها را به خاطر بسپارند. این تمرین ها باعث بهبود توانایی به یاد آوردن و به خاطر سپردن در بازیکن می شود. بنابراین نباید متعجب بود که شطرنج بازان ظرفیت حافظه بالایی دارند.

افزایش اعتماد بنفس با شطرنج :

بازی شطرنج نه تنها سطح قدرت ذهنی بازیکن را افزایش می دهد، بلکه حس عزت نفس و اعتماد به نفس را هنگامی که فرد توانایی برنده شدن در چنین بازی فکری را دارد به او منتقل می کند.

زمانی که یک بازیکن در برابر یک حریف قدرتمند پیروز می شود، به این خودباوری می رسد که با تمرین و تلاش می تواند به موفقیت برسد و هرچه بیشتر بازی می کند، مهارت هایش رشد کرده و اعتماد به نفسش افزایش میابد و این اعتماد بنفس، فراتر از صفحه شطرنج است که می تواند به زندگی روزمره او نیز منتقل می شود.

افزایش خلاقیت با شطرنج :

شطرنج شاید از شما به معنای واقعی یک هنرمند خلاق نسازد، اما در حقیقت سطح خلاقیت شما را گسترش می دهد. از این طریق که شما را وادار می کند متفاوت فکر کنید، زیرا برای برنده شدن در این بازی باید فکر کنید که چگونه به حریف خود حمله کرده و حرکات خود را در دفاع و حمله برنامه ریزی کنید.

همانطور که مغز و ذهن خود را روی صفحه شطرنج، تمرین خلاقیت می‌دهید، ناخود آگاه یاد می گیرد حتی زمانی که بازی نمی کنید هم ریسک کرده و به روش‌های خلاقانه و جدید فکر کنید.در واقع شطرنج هر دو طرف مغز را درگیر می کند، که نیم کره راست مربوط به خلاقیت و نیم کره چپ منطق است.

افرادی که به طور مرتب، شطرنج بازی می کنند به مرور متوجه می شوند که بیشتر، از انجام فعالیت های خلاقانه لذت می برند.

شطرنج از آلزایمر و زوال عقل جلوگیری می کند :

مغز نیز مانند هر ماهیچه دیگری از بدن انسان برای قوی و سالم ماندن به ورزش نیاز دارد. بازی شطرنج یک بازی تفکر استراتژیک است که نوعی ورزش برای مغز محسوب می شود و عملکرد مغز را بهبود می بخشد. در مطالعات پزشکی ثابت شده است که بازی فکری خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مغزی مانند آلزایمر و زوال عقل را کاهش می‌دهد.

همچنین دانشمندان علوم اعصاب در فرانسه دریافتند که افرادی که از بیماری اسکیزوفرنی رنج می‌برند پس از شرکت در بازی های شطرنج، سطح بهبودی قابل توجهی در وضعیت کلی خود نشان می‌دهند.

شطرنج افزایش ضریب هوشی( IQ ) را در پی دارد:

بارها گفته شده که افراد باهوش شطرنج بازی می کنند، اما شاید افرادی که شطرنج بازی می کنند به مرور باهوش میشوند! ثابت شده است که یادگیری بازی فکری مانند شطرنج در سنین کم به اندازه قابل توجهی سطح IQ کودکان را افزایش می دهد.

اینطور به نظر می رسد که ارتباط مستقیمی بین مهارت و هوش شطرنج وجود دارد. مطالعات انجام شده در 3 دهه گذشته نشان می دهد که سطح هوش دانش آموزان و نمرات تحصیلی آن ها پس از گذشت کمتر از یک سال بازی منظم با شطرنج افزایش چشم گیری پیدا کرده است!

چندین مطالعه ثابت کرده اند که ضریب هوشی یک فرد می تواند پس از تمرینات منظم شطرنج، افزایش یابد. همچنین، مهارت های خواندن، ریاضی و زبان نیز بهبود می یابد.

افزایش مهارت های حل مساله با شطرنج :

بازی شطرنج شامل حل مسئله، آنالیز و بررسی و منطق است. در شطرنج با چالش هایی رو به رو می شوید که باید بدون عجله و با فکر، آن ها را حل کنید.

در زندگی روزمره نیز ،مانند شطرنج با چالش هایی مواجه می شوید که باید نقاط مثبت و منفی آنها را در نظر گرفته و به دنبال راه حل شان باشیم. این یک بازی است که نیاز به فکر، تجزیه و تحلیل ، برنامه ریزی و اجرا دارد.

مطالعات انجام شده در کانادا نشان داد که با ادغام بازی‌های شطرنج با برنامه درسی سنتی، دانش‌آموزان نمره‌های بالاتری را در آزمون‌های حل مسئله کسب کردند.

شطرنج و گسترش دید (دیدن از نگاه دیگران) :

شطرنج شما را وادار می کند که از دیدگاه یا پرسپکتیو دیگری ببینید. شطرنج از معدود بازی هایی است که هنگام بازی باید از دو دیدگاه به صفحه بازی نگاه کرد: خودتان و حریفتان.

از فواید شطرنج بازی کردن، تفکر درباره ی دیدگاه حریف مقابلتان است یعنی به این فکر می کنید که حریفتان چه هدفی در سر دارد. پس یاد می گیرید که دیدگاه دیگران چگونه روی زندگی شما اثر می گذارد و جهان را از منظر دیگران میبینید.

کمک به افزایش صبر با شطرنج:

امروزه در جهان مدرن و پرسرعت، صبور بودن کمی دشوار است. شطرنج از معدود بازی هایی است که این مهارت را به شما یاد می دهد. با این حال، از آنجایی که بازی شطرنج معمولا از 20 دقیقه تا ساعت ها ممکن است طول بکشد؛ بازیکنان مجبورند سرعت را کم کرده و بیشتر برای تجزیه و تحلیل حرکات خود وقت بگذارند؛ این تمرین به مرور زمان منجر به تقویت صبر در بازیکنان می شود.

آموزش برنامه ریزی و دور اندیشی با شطرنج :

شطرنج بازان برتر از ابتدا تا انتهای یک بازی با برنامه ریزی حرکت های خود را انجام می دهند. آن ها حرکات احتمالی حریف را از قبل بررسی کرده و برای آن برنامه ریزی می کنند. توانایی پیش بینی و پاسخ بر اساس انتخاب حریف مقابل باعث می شود فرد به یک برنامه ریز موفقی در زندگی نیز تبدیل شود.

قشر جلوی مغز، بخشی است که برنامه ریزی و پیش بینی اتفاقات را مدیریت می کند و می تواند در بازیکنان شطرنج، تقویت شود.

آگاهی از اینکه هر حرکتی روی صفحه، تصمیمی است که چه خوب باشد و چه بد، مانند زندگی، دنده عقب ندارد.

شطرنج استرس را کاهش می دهد :

شطرنج از جمله بازی هایی است که به کم شدن استرس افراد کمک میکند، همچنین روشی خوب برای بهبود انواع سلامت روان، از جمله ADHD( اختلال کم توجهی، بیش فعالی) و اضطراب است.

افرادی که به طور مرتب شطرنج بازی می کنند می آموزند که قبل از هر حرکت، صبر کرده و فکر کنند، بنابراین از حملات پانیک یا عصبی جلوگیری می کنند. افرادی که به بیماری ADHD مبتلا هستند، با بازی شطرنج می آموزند که چطور برای مدت زمان طولانی تری تمرکز کنند.

همانطور که قبلا اشاره شد شطرنج به بهبود مشکلات مرتبط با زوال عقل نیز کمک می کند، بنابراین افراد مستعد باید مغز خود را به طور منظم تمرین دهند.

بهبود سکته مغزی یا توان بخشی:

از دیگر فواید شطرنج این است که می توان از آن به عنوان نوعی درمان و توانبخشی در بیماران استفاده کرد.

در مراکز توانبخشی، بیماران ممکن است به تمرینات ذهنی خاصی نیاز داشته باشند که به فعالیت بدنی بیش از حد نیاز ندارد. به همین دلیل است که بازی شطرنج برای بیماران به عنوان بخشی از درمان استفاده می شود و به اصطلاح به آن شطرنج درمانی می گویند.

حرکت مهره های شطرنج به بازسازی مهارت های حرکتی ظریف کمک می کند این فعالیت نیز مهارت های شناختی و ارتباطی بیمار را بهبود می بخشد.

شطرنج در درمان آسیب های عصبی دژنراتیو، در حوادث مغزی و حتی برای اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و اختلالات یادگیری مانند اوتیسم بسیار توصیه می شود.

پرورش هردو نیم کره مغز با بازی شطرنج :

مطالعات نشان می دهد که شطرنج بازان برتر از هر دو طرف مغز برای تصمیم گیری استفاده می کنند و بخش پردازش اطلاعات بصری مغز را برای یافتن الگوها و سمت تحلیلی را برای انتخاب بهترین حرکت منطقی درگیر می کنند.

هنگام بازی شطرنج، مغز شما برای تمرین منطق، حافظه، گسترش تشخیص الگو، تصمیم گیری بر اساس تحلیل، شما را با انواعی از چالش ها رو به رو می کند.

در هر سنی، از کودکی تا کهن سالی می توان از شطرنج لذت برد، در نتیجه، این تمرینات روی مغز اثر گذاشته و می تواند بخشی از سلامت مغز شما برای تمام زندگی را تضمین کند! مغز فعال ابتدا باید سالم باشد!

شطرنج و بهبود تفکرِ تحت فشار :

شطرنج به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چگونه تحت فشار آرامش خود را حفظ کنید.یک بازی شطرنج در موقعیت سختی که در آن همه چیز را از دست داده اید، زمان شما رو به اتمام است و هنوز باید تصمیمات مهمی بگیرید تا در نهایت بازنده نشوید، به شما یاد می دهد که چگونه تحت فشار آرام بمانید.

شما باید به شدت تمرکز داشته باشید و در عین حال آرامش خود را حفظ کنید تا مغز شما بتواند بهتر عمل کند.

بهبود مهارت های خواندن با شطرنج :

بازی شطرنج می تواند به شما در بهبود درک مطلب کمک کند.اگر به طور منظم شطرنج بازی می کنید و چند کتاب شطرنج برای خواندن خریده اید، در واقع به بهبود درک مطلب خود کمک کرده اید.

زیرا باید برای یاد گیری اصول شطرنج، همزمان هم کتاب بخوانید هم بازی کنید؛ انجام این الگو باعث می شود متوجه شوید که درک مطلب شما بهبود یافته است زیرا باید کلمات را به طور همزمان درک و تفسیر کنید.

مهارت های شناختی و ارتباطی :

توانایی شناختی، اصطلاحی بسیار گسترده است که شامل تقریبا همه کارهایی است که انجام می دهیم.

در حین بازی شطرنج، هر یک از توانایی های شناختی ما تحریک می شود زیرا این بازی تمام قسمت های اعمال ما را شامل می شود.

از آنجایی که شطرنج یک بازی علمی است، بازیکنان در هنگام بازی با فرضیه های بسیاری رو به رو می شوند که باید آنها را اثبات یا کنار بگذارند، بنابراین مهارت های برنامه ریزی و تصمیم گیری فرد را افزایش می دهند.

مربیان، استفاده از بازی شطرنج را به عنوان یک استراتژی آموزشی برای تحریک فرآیندهای فکری مانند توجه، حافظه، تمرکز، خلاقیت و استدلال، یا تقویت مهارت هایی مانند تمرکز، شناسایی مسئله، حل مسئله، استراتژی های برنامه ریزی و خلاقیت در نظر می گیرند.

پذیرش قوانین در فرد با بازی شطرنج :

بازی شطرنج به پذیرش قوانین در فرد کمک می کند.گاهی اوقات بازی شطرنج به فرد یاد می دهد که چگونه از قوانین پیروی کند، زیرا اگر در مسابقات شرکت کنید و از قوانین مطلع نباشید یا از آن پیروی نکنید، داور شما را جریمه می کند و شما چاره ای جز پذیرش عواقب اعمال خود ندارید.

در مورد کودکان، آنها نمی توانند دیگران را به خاطر اشتباهات خود سرزنش کنند. توانایی ها و اعمال آنها عملکرد آنها را تعیین می کند.

ترویج ارزش ها در کودکان :

شطرنج می تواند ارزش های سخت کوشی، احترام، صبوری و مسیولیت پذیری را به کودکان بیاموزد. عمل به این ارزش ها حتی بر کاهش مشکلات رفتاری نیز تأثیر می گذارد.

و اینگونه است که آنچه شطرنج باید به ما بیاموزد محدود به جنبه فکری نیست، بلکه به جنبه انسانی و اجتماعی نیز می رسد؛بنابراین شطرنج علاوه بر سرگرمی، باعث اجتماعی شدن کودکان نیز می شود.

کمک به مهارت در ریاضیات از دیگر فواید شطرنج است:

بازی شطرنج موجب بهبود مهارت های ریاضی می شود.برخی از کارشناسان می گویند، این یکی از مهمترین فواید شطرنج است که بسیار بر آن تاکید شده است. ثابت شده که شطرنج مهارت های ریاضی را به طور متوسط بهبود می بخشد، زیرا در آن، روابط کمی و حل مسئله وجود دارد.

شطرنج و بهبود تمرکز :

از جمله نکات کلیدی در بازی شطرنج این است که بازیکن باید روی صفحه شطرنج تمرکز کافی داشته باشد و به طور کلی این ورزش نیاز به دقت زیادی دارد. پس شطرنج بازان می بایست در هنگام بازی، هرچیزی که در اطراف آنها اتفاق می‌افتد را نادیده ‌بگیرند.

یکی از جنبه های شگفت انگیز شطرنج این است که بازی برای تمرکز به شما پاداش می دهد و برای از دست دادن آن جریمه می شوید.

کلامِ شطرنج حرفه ای :

بازی شطرنج چندین مزیت دارد که می تواند به افراد کمک کند چه در صفحه بازی و چه در زندگی شخصی بهتر عمل کنند.این فواید شطرنج می تواند افراد را در برابر مشکلات سلامتی ایمن کند و کمک می کند تا سلامت روان خود را بهتر مدیریت کنند.

چه یک بازیکن معمولی باشید یا یک شطرنج باز حرفه ای، هر روز از فواید بازی شطرنج بهره ببرید و به عنوان انگیزه برای یک زندگی سالم و سلامت از آن استفاده کنید. ممکن است پس از مدتی از تغییرات فیزیکی و ذهنی مثبتی که تجربه می کنید شگفت زده شوید.

سوالات متداول شما در مورد فواید شطرنج :

آیا شطرنج مزایای خاصی برای کودکان دارد؟

یکی از فواید شطرنج برای کودکان، کمک به فاصله گرفتن آن ها از صفحه های نمایشگر گوشی و کامپیوتر است. جای تعجب نیست که میزان زمانی که کودکان این روزها در معرض صفحات نمایشگر قرار می‌گیرند می‌تواند توانایی تمرکز آن ها را کاهش دهد و حتی روی بینایی آن ها اثر منفی داشته باشد.

شطرنج یک راه قوی و سرگرم کننده برای مقابله با اثرات منفی دوران دیجیتال برای کودکان، با درگیر کردن آنها در فعالیتی است که تمرکز را بهبود می بخشد.علاوه بر فواید شطرنج که در این مقاله به آن پرداختیم، مطالعات نشان می دهد فعالیت هایی که کودکان را با دیگران یا والدین آنها مرتبط می کند، می تواند تأثیر مثبت بر سلامت کلی مغز داشته باشد.

بر خلاف بازی های ویدیویی یا صفحه های نمایش، شطرنج از طریق رقابتی سالم، ارتباط انسانی را نیز ایجاد می کند.بنابراین آموزش بازی شطرنج به کودکان علاوه بر سلامت ذهن، روابط مثبت را نیز تقویت می کند و خاطرات ماندگاری را می سازد.

آیا شطرنج باعث لاغری می شود؟

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که تمرینات مغزی ای که یک بازیکن در حین بازی شطرنج انجام می دهد واقعاً می تواند کالری بسوزاند؟

بله، شما می توانید در حین یک بازی شطرنج، کالری زیادی بسوزانید با این که روی صندلی خود نشسته اید و فقط گاهی اوقات دست خود را حرکت می دهید، چگونه ممکن است؟ در حین انجام یک بازی شطرنج دشوار، مغز شما با ظرفیت بیشتری کار می کند که بسیار بیشتر از فعالیت ذهنی روزانه شماست.

در نتیجه، متابولیسم شما شروع می شود و شروع به سوزاندن کالری بیشتری می کنید. مقدار کاهش وزن و سرعت آن میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. همچنین شدت بازی شطرنج می‌تواند بر کالری‌هایی که می‌سوزانید تأثیر بگذارد مثلا یک بازی راحت با دوست خود در اتاقتان به اندازه یک مسابقه جند ساعته در مسابقات قهرمانی، استرس زا نخواهد بود.پس شطرنج و لاغری بی ارتباط به هم نیستند!

آیا شطرنج شاخص خوبی برای ضریب هوشی است؟

چیزی که میدانیم این است که آزمون‌های ضریب هوشی، به‌طور خاص توانایی‌های دیداری-فضایی، استدلالی، انتزاعی، شنیداری، سرعت فرآیند و حافظه بلندمدت/کوتاه‌مدت را که مستقیماً با شطرنج مرتبط است، اندازه‌گیری می‌کنند. از نظر آماری، نمرات IQ باید با شطرنج مرتبط باشد، زیرا تقریباً 90٪ داده ها مستقیماً به درک مفاهیم شطرنج مرتبط میشوند.

با وجود همه این شرایط، نمی‌توانیم به طور دقیق بیان کنیم که این تست 100٪ درست است. ممکن است استاد بزرگی که در آزمون IQ شرکت کرده باشد، نمره ای بالاتر یا کمتر از توانایی های خود را کسب کند. ضمن اینکه بارها شنیده ایم که یک استاد بزرگ در برابر حریفی نه چندان مطرح شکست خورده است! پس عواملی جدا از هوش نیز اثر گذار هستند مانند تمرینات، انگیزه، شور و اشتیاق، فداکاری و …

مضرات شطرنج چیست؟

بازی شطرنج سراسر فایده است. اما شطرنج برای برخی افراد فقط یک بازی نیست، بلکه یک سبک زندگی محسوب می شود و می توان گفت احتمال دارد معتاد آن شوند! بله شطرنج اعتیاد آور است و افرادی که بازی را جدی می گیرند یا بصورت حرفه ای بازی می کنند زندگی خود را حول محور آن می گذرانند و ساعت‌ها در روز و به دنبال آن سال‌ها به شطرنج می پردازند. که این می تواند شما را از چیزهای مهم دیگری مانند گذراندن وقت با خانواده و… دور کند.