شطرنج 960 (شطرنج بابی فیشر) چیست؟

اگر از مطالعه گشایش های شطرنج خسته شده اید و تنها قصد دارید که با بازی کردن شطرنج سرگرم شوید، شطرنج 960 می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد!

شطرنج 960 یا شطرنج بابی فیشر با حذف هر گونه برتری ای که یک بازیکن ممکن است با مطالعه گشایش های شطرنج بدست آورد، سعی دارد به افزایش جذابیت این بازی فکری، کمک کند. این بازی دارای چیدمان و قوانین خاصی است که متفاوت با شطرنج کلاسیک می باشد. در پروچس( شطرنج حرفه ای ) به همه این موضوعات خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

شطرنج 960 چیست ؟

شطرنج 960 یا شطرنج فیشر که شطرنج تصادفی نیز نامیده می شود، یکی از انواع شطرنج است که توسط قهرمان افسانه ای جهان، بابی فیشر اختراع شده است.

فیشر برای اولین بار 19 ژوئن 1996 در بوئنوس آیرس، اختراع خود را ارائه کرد.

هدف فیشر ایجاد یک نوع بازی شطرنج بود که در آن خلاقیت و استعداد در شطرنج، مهمتر از به خاطر سپردن و تجزیه و تحلیل گشایش های بازی باشد. نگرش او ایجاد یک موقعیت شطرنج اولیه به طور تصادفی بود، تا با این روش به خاطر سپردن حرکات آغازین شطرنج بسیار کم اهمیت شود.

این مطلب مرتبط را هم بخوانید : انواع سبک شطرنج

علت نامگذاری شطرنج 960 :

عدد 960 در نام شطرنج فیشر از تعداد موقعیت های ممکن در نحوه شروع بازی می آید. با قوانینی که چینش مهره های شطرنج را محدود می کند، 960 حالت ممکن برای قرار گیری مهره ها در هنگام شروع بازی به وجود می آید.

دقیقاً به همین دلیل، فیشر معتقد بود که این نوع از شطرنج را باید آینده شطرنج در دنیا دانست، چون احساس می کرد که شطرنج به دلیل آمادگی بازیکنان قبل از بازی، به مرور جذابیت خود را از دست می دهد.

حتما بخوانید: زندگی نامه بابی فیشر

بازی کردن شطرنج با این روش، هیجان جدیدی ارائه می دهد زیرا هیچ راهی برای پیش بینی موقعیت های اولیه ی بازی وجود ندارد و ممکن است بازیکنان را از آماده شدن قبل از بازی باز دارد.

قواعد و قوانین شطرنج 960 :

قوانین شطرنج 960 عمدتاً همانند قوانین شطرنج معمولی یا کلاسیک است. پس از شروع بازی، یک بازیکن می تواند با مات کردن حریف یا در صورت تمام شدن زمان بازیکن دیگر، برنده شود. قوانین انصراف و قرعه کشی نیز برای این بازی اعمال می شود.

شطرنج آنلاین (جهت انجام بازی شطرنج، بصورت دونفره و یا با هوش مصنوعی کلیک کنید)

تنها تفاوت ها با شطرنج استاندارد، در نحوه قرارگیری مهره ها در ابتدای هر بازی و نحوه اجرای بازی توسط بازیکنان است. تنها، حرکت قلعه باقی می ماند که در ادامه نیز با نحوه قلعه گیری در شطرنج تصادفی فیشر آشنا می شویم.

نحوه چیدن مهره ها در شطرنج بابی فیشر :

موقعیت مهره ها برای شروع بازی شطرنج فیشر باید طبق قوانین زیر باشد:

1. همانند شطرنج کلاسیک، همه سرباز های سفید در ردیف دوم قرار می گیرند. بنابراین، دیگر مهره های سفید باقی مانده، در ردیف اول قرار می گیرند.
2. تنها تفاوتی که با شطرنج کلاسیک دارد این است که موقعیت مهره ها در ردیف اول و هشتم به ترتیب سنتی نیست بلکه به صورت تصادفی تعیین می شود.
3. فیل های سفید رنگ، روی مربع های سفید قرار می گیرند.
4. شاه سفید در جایی بین دو رخ سفید قرار می گیرد.
5. حالا که مهره های سفید چیده شد، مهره های سیاه برابر و مخالف مهره های سفید قرار می گیرند. سفید و سیاه دارای موقعیت های شروع یکسان و متقارن هستند. در واقع مهره های بازیکن از سمت تخته به طور مستقیم و به طور متقارن روبروی یکدیگر قرار دارند.به عنوان مثال، اگر شاه سفید روی b1 قرار دارد، شاه سیاه روی b8 قرار می گیرد.

به این نکته توجه داشته باشید که شاه هیچوقت از خانه a یا h شروع نمی کند، چون باید در جایی بین دو رخ قرار گیرد

قوانین قلعه گیری در شطرنج 960:

در شطرنج 960 یا فیشر، قوانین قلعه گیری عمدتاً بدون تغییر هستند. هر بازیکن مجاز است تنها یک بار در صورت رعایت شرایط زیر قلعه گیری کند:

• شاه و رخ قبلا حرکت نکرده باشند.
• هیچ خانه ای بین خانه ی ابتدایی و نهایی شاه (شامل خانه ابتدایی و نهایی) مورد حمله یک مهره حریف قرار نگرفته باشد.
• همچنین تمام خانه های بین شاه و خانه های ابتدایی و پایانی رخ خالی باشد.

در شطرنج فیشر قوانین مربوط به قلعه گیری تا حدودی اصلاح شده و توسعه پیدا کرده است تا امکان قلعه گیری از هر موقعیتی در شروع بازی وجود داشته باشد.

قلعه گیری کوچک( شاه قلعه کوچک):

درست مانند شطرنج کلاسیک پس از قلعه گیری کوچک (0-0) که در سمت شاه انجام می شود، شاه و رخ در خانه‌های g1 و f1 قرار می‌گیرند (g8 و f8 برای سیاه).

قلعه گیری بزرگ( شاه قلعه بزرگ):

درست مانند شطرنج کلاسیک پس از قلعه گیری بزرگ (0-0-0) که در سمت وزیر انجام می شود، شاه و رخ در خانه های c1 و d1 قرار خواهند گرفت (c8 و d8 برای سیاه).

استفاده از (0-0) و (0-0-0) جهت نشان دادن حرکت قلعه گیری در شطرنج است. جهت یادگیری روش ثبت حرکات شطرنج کلیک کنید: ثبت حرکات شطرنج

تفاوت شطرنج 960 با شطرنج استاندارد یا کلاسیک:

شطرنج 960 ( شطرنج تصادفی فیشر ) درست مانند شطرنج معمولی است؛ با این تفاوت که موقعیت شروع به طور تصادفی به هم ریخته می شود تا شامل 960 موقعیت مختلف شود! بنابراین می توانید کتاب های شروع بازی خود را دور بریزید، اما اصول آغازین خود را حفظ کنید.

شما یکسان بازی می کنید، اما فقط قرار گیری مهره ها در ردیف اول متفاوت است.تنها تغییر در قوانین، این است که پس از قلعه گیری، پادشاه و رخ در همان موقعیتی قرار می‌گیرند که در شطرنج معمولی قلعه گیری می شود.

تفاوت مهم دیگر با شطرنج کلاسیک، کنترل زمان است – تمام مسابقات قهرمانی که تاکنون سازماندهی شده اند در کنترل زمان سریع انجام شده اند.

البته یک مشکل شطرنج 960 این است که برخی از موقعیت های شروع، نسبت به موقعیت شروع در شطرنج سنتی، نامتعادل تر هستند، بدین صورت که چند موقعیت وجود دارند که با برتری سفید شروع می شوند. در حالی که برخی از موقعیت ها نیز مساوی هستند.

نکات و استراتژی برای برنده شدن در شطرنج فیشر:

زمانی که شطرنج 960 بازی می کنید، بهتر است از چند قانون کلی پیروی کنید:

1. ابتدا اسب های خود را گسترش دهید :

شروع بازی بخش بسیار مهمی از هر بازی شطرنج است اما وقتی نوبت به 960 می رسد، بازی کردن آن آسان نیست و می توان گفت که هیچ شروع بازی ای برای آن وجود ندارد و ما باید واقعاً به تک تک حرکات از ابتدا فکر کنیم. اما تجربه نشان داده است که بهترین کاری که می توانید انجام دهید، گسترش اسب هاست.

2. مراقب وزیر و فیل های حریف خود باشید:

وزیر یا فیل ها اغلب در خانه‌هایی مانند a1، b1 و غیره قرار می‌گیرند، به این معنی که می‌توانند در حرکت دوم به مهره های ما (اغلب محافظت نشده) حمله کنند.

3. قلعه گیری ( شاه قلعه ) :

وقتی شطرنج استاندارد بازی می‌کنید، معمولاً سعی می‌ شود با حرکت 8 به قلعه برسید. اما به نظر می رسد قلعه گیری پیچیده ترین چیزی است که باید در 960 به آن عادت کرد.

خیلی محتمل است که فراموش کنید حریف شما هنوز هم می تواند قلعه گیری انجام دهد، چون پادشاه و رخ های او در جایی که باید باشند، قرار ندارند.

زمان بندی شطرنج 960 :

رقابت های زیادی از نوع شطرنج 960 برگزار می شوند و اکثر آنها دارای زمان هایی مانند 5+10 و 3+5 و 0+3 هستند.

اکثر افراد به دلیل پیچیدگی این بازی ممکن است زمان هایی مانند 3+5 یا 5+10 را ترجیح دهند.

ساعت های مخصوصی برای کنترل بازی، در شطرنج فیشر وجود دارند که شامل تنطیمات مختلف زمان و همچنین ژنراتور تصادفی 960 هستند. بطوری که به سادگی دکمه 960 را فشار می دهید و یک موقعیت شروع بازی، به صورت تصادفی بر روی صفحه نمایش نشان داده می شود.

اگر در مورد کنترل زمان یا نحوه ی نمایش آن اطلاعی ندارید، در مقاله انواع شطرنج راجب کنترل های زمان توضیح داده شده است.

معرفی قهرمانان شطرنج ۹۶۰ در طول تاریخ:

شطرنج تصادفی فیشر، یک تورنمنت نسبتاً جدید در قهرمانی جهان است که تنها دو دوره از آن برگذار شده است.

وسلی سو در سال 2019 و در مراسم افتتاحیه، با کنار زدن مگنوس کارلسن در فینال، اولین قهرمانی شطرنج تصادفی جهانی فیشر را که توسط فیده تایید شده بود، بدست آورد.

در دومین دوره قهرمانی جهان و در مسابقاتی که شاید هیجان انگیزترین تورنمنت شطرنجی بود، هیکارو ناکامورا، قهرمان مسابقات شطرنج جهانی فیشر 2022 در ایسلند شد و جایزه 150000 دلاری را گرفت.

ناکامورا در طول سال‌هایی که به عنوان یک کودک نابغه در نیویورک شناخته شده بود، اغلب با فیشر مقایسه می‌شد. او بیشتر رکوردهای سنی فیشر، که توسط بازیکنانی مانند ری رابسون و ساموئل سویان شکسته شده بود را از آن خود کرد.

با این حال، ناکامورا به خاطر دوام خود در شطرنج و به ویژه در کنترل زمان سریعتر، به یاد ماندنی بوده است.

مگنوس کارلسن نیز اکنون قهرمان جهان در شطرنج کلاسیک، سریع و برق آسا است. اما یک قهرمانی رسمی جهانی وجود دارد که در سال 2019 از او دور شد: مسابقات قهرمانی تصادفی جهانی فیشر که به تازگی مدون شده است.

پیشنهاد مرتبط: زندگینامه مگنوس کارلسن

کتاب بابی فیشر شطرنج یاد می دهد

بابی فیشر شطرنج یاد می دهد( Bobby Fischer Teaches Chess ) عنوان کتاب معروفی ست از استاد بزرگ شطرنج، بابی فیشر، که برای شطرنج بازان مبتدی نوشته است. در این کتاب نحوه بازی شطرنج به روش بابی فیشر را با سریع ترین، کارآمدترین و لذت بخش ترین روشی که تا کنون ابداع شده است، می آموزید.

همچنین اگر می‌خواهید شطرنج را از این قهرمان افسانه‌ای جهان بیاموزید، هیچ راهی بهتر از مطالعه کتاب دیگر او «60 بازی خاطره‌ انگیز من» وجود ندارد.
بعضی از بازی های این کتاب ممکن است خسته کننده به نظر برسند اما اگر بازی ها را عمیقاً مطالعه کنید، با کمک حاشیه نویسی های روشنگر فیشر، بهترین درس ممکن در مورد شطرنج موقعیتی خواهد بود!

حتما بخوانید: بهترین کتاب های آموزش شطرنج

شطرنج ۴۸۰ چیست؟

شطرنج 480 بسیار شبیه به شطرنج 960 است و بیشتر توصیه های ارائه شده در مورد شطرنج 960، در اینجا نیز اعمال می شود. اما قوانین متفاوتی نیز دارد.

شطرنج 480 از قوانین قلعه گیری به عنوان تغییری در قوانین استاندارد شطرنج فیشر استفاده می کند. اگرچه بازی می تواند با احتمال هر یک از 960 موقعیت اولیه شروع شود،اما نیمی از این موقعیت ها در واقع آینه ای هستند که از نظر تئوری تاکتیک های بازی را تغییر نمی دهند.

قلعه گیری در شطرنج 480

قلعه گیری در شطرنج 480 طبق نکات زیر انجام می شود:

• شاه از خانه اصلی خود، دو خانه در جهت رخ منتقل می شود (که ممکن است شاه را به خانه اصلی رخ منتقل کند)، سپس آن رخ به خانه ای که پادشاه به تازگی از آن عبور کرده است منتقل می شود (اگر از قبل آنجا وجود نداشته باشد).
• اگر شاه و رخ در یک گوشه، مجاور یکدیگر باشند و شاه نتواند دو حرکت به سمت رخ انجام دهد، در آن صورت شاه و رخ خانه ها را با هم عوض می کنند.

از بین رفتن حق قلعه گیری:

در موارد زیر حق قلعه گیری از بین می رود که این قوانین در شطرنج کلاسیک هم وجود دارد:

1. اگر شاه یا رخ قبلا حرکت کرده باشند.
2. اگر خانه ای که پادشاه روی آن ایستاده، یا خانه ای که باید از آن عبور کند، یا خانه ای که قرار است اشغال کند، توسط یک یا چند مهره حریف مورد حمله قرار گیرند.
3. اگر مهره ای بین شاه و رخ وجود داشته باشد.

جمع بندیِ شطرنج حرفه ای :

هرکسی که قوانین شطرنج را بداند از بازی شطرنج 960 لذت خواهد برد. شطرنج فیشر می تواند نوع سرگرم کننده ای از بازی شطرنج باشد، مخصوصا اگر می خواهید از تئوری های شروع بازی دوری کنید یا گشایش ها را فراموش کرده اید. همچنین این نوع بازی می تواند راه فوق العاده ای برای تقویت مهارت های تاکتیکی و استراتژیک شما باشد زیرا مجبورید به آنها تکیه کنید.

اکنون که در ProChess( شطرنج حرفه ای) با قوانین و نکات مهم پیرامون شطرنج تصادفی فیشر آشنا شدید، بد نیست که چند بار این نوع بازی را انجام دهید تا درک بهتری از آن پیدا کنید.

سوالات متداول شما در مورد شطرنج 960 :

آیا شطرنج 960 توسط فیده به رسمیت شناخته شده است؟

شطرنج 960 یا فیشر توسط فدراسیون جهانی شطرنج، به عنوان شکل دیگری از شطرنج در کنار شطرنج کلاسیک به رسمیت شناخته شده است و قوانین رسمی ای نیز برای این بازی توسط فیده تدوین شده است و هر ساله مسابقات رسمی جهانی شطرنج بابی فیشر نیز برگزار می شود.

چرا شطرنج ۹۶۰ جایگاه شطرنج استاندارد را نمی گیرد؟

شطرنج 960 برای جایگزینی شطرنج کلاسیک اختراع نشد، بلکه در کنار شکل سنتی بازی شطرنج با موقعیت شروع معمولی، وجود دارد. این بازی مهارت های شطرنج بازان و دانش عمومی آنها را در مورد بازی بهبود می بخشد.